Koniec królowania diety Atkinsa
To wydaje sie zbyt dobre by byc prawdziwe - mozesz codziennie jesc do woli tlusty boczek i jajka a jednoczesnie chudnac. Miliony Europejczyków wypróbowalo diete Atkinsa i wielu z nich stwierdzilo, ze masa ciala wyraznie sie u nich obnizala. Jednak biorac pod uwage zaburzenie prawidlowego zbilansowania sposobu zywienia oraz ryzyko powaznych odleglych powiklan mozna stwierdzic, ze panowanie diety Atkinsa dobieglo konca.
Wbrew wszelkim oficjalnym zaleceniom zywieniowym w diecie Atkinsa zaleca sie nieograniczone spozycie tluszczów, takich jak maslo, mieso, ryby, jaja i pelnotluste produkty mleczne. Natomiast spozycie weglowodanów (zarówno prostych cukrów jak i weglowodanów zlozonych) jest scisle ograniczone. W diecie Atkinsa dozwolone jest spozywanie tylko ograniczonej ilosci warzyw owoców, które zawieraja duze ilosci weglowodanów prostych i zlozonych. I chociaz wydaje sie to nieprawdopodobne, osoby stosujace diete Atkinsa czesto znacznie chudna. Jak to jest mozliwe?
Obnizenie laknienia
Firstly because little carbohydrate is arriving from the diet the body starts to rely on its carbohydrate stores known as glycogen. Glycogen is bound to water in the body and this water is eliminated as the glycogen is used up. This means that the initial dramatic weight loss when starting a low carbohydrate diet is largely due to water loss not fat loss.
Najpierw traci sie wode a nie tluszcz
Gdy zostana juz wykorzystane zapasy glikogenu, organizm dla uzyskania energii zaczyna wykorzystywac tkanke tluszczowa i miesnie. Spalanie tluszczy przy nieobecnosci weglowodanów prowadzi do tworzenia w nadmiarze substancji zwanych cialami ketonowymi, które w warunkach normalnych sa szybko wydalane z moczem. Wysokie stezenie cial ketonowych daje charakterystyczny zapach wydychanego powietrza, przyrównywany do zapachu pokostu. Moze ono prowadzic do nudnosci i wymiotów i czesto objawia sie uczuciem zmeczenia. Wiele osób lekcewazy te objawy, uwazajac, ze sa one wskaznikiem prawidlowo zastosowanej diety diskoweglowodanowej. Ciala ketonowe obnizaja równiez poczucie laknienia, co przyczynia sie do obnizenia ilosci spozywanego jedzenia. Dlatego, mimo ze ludziom zaleca sie jedzenie bez ograniczen, w rzeczywistosci dostarczaja oni do organizmu mniej kalorii, poniewaz nie czuja sie glodni (1).
Trudnosci w utrzymaniu rygorów diety
W diecie Atkinsa dozwolone jest tylko spozycie produktów o malej zawartosci weglowodanów. Ograniczone mozliwosci wyboru produktów spozywczych sa waznym czynnikiem, który ma znaczenie w ograniczeniu ilosci spozywanego jedzenia. Jest równiez czynnikiem, który czesto decyduje o rezygnacji ze stosowania tej diety. Wiele osób stosujacych diete Atkinsa z trudem stosuje sie do ograniczonej listy dozwolonych produktów i ten fakt czesto jest przyczyna rezygnacji ze stosowania diety. Niedawno wykazano, ze chociaz osoby stosujace diete Atkinsa w ciagu pierwszych 6 miesiecy chudna szybciej niz osoby stosujace sie do diety niskokalorycznej niskotluszczowej, to po 12 miesiacach efekt obu tych sposobów jest podobny (2,3). Wydaje sie zatem, ze wiele rodzajów diety prowadzi do podobnych wyników w dluzszym okresie czasu. Wobec tego podstawowa determinanta sukcesu jest latwosc dostosowania sie do wymogów diety (4).
Niezdrowy wybór
Dieta Atkinsa jest niezdrowa pod wieloma wzgledami. Po pierwsze, jest to dieta wysokotluszczowa, przede wszystkim obfitujaca w tluszcze nasycone. Odlegly (wieloletni) wplyw jej stosowania na serce i uklad krazenia nie jest dobrze poznany. Ponadto wysoka zawartosc bialka obciaza w wiekszym stopniu nerki, które usuwaja z organizmu niepotrzebne metabolity bialek. Jest to dieta nieprawidlowo zbilansowana. Wykluczenie produktów wysokoweglowodanowych, takich jak produkty zbozowe, owoce i warzywa oznacza narazenie na wystapienie niedoboru witamin i skladników mineralnych obecnych w produktach roslinnych, niskiego spozycia blonnika oraz skladników antyoksydacyjnych, w tym flawonoidów i karotenoidów. Tymczasem wiemy dobrze, ze spozycie tych skladników powinnismy raczej zwiekszac a nie zmniejszac, poniewaz chronia nas one przed wieloma chorobami, na przyklad chorobami serca i wieloma chorobami nowotworowymi.
Swiat sie kreci
Dieta Atkinsa tylko poczatkowo jest atrakcyjna. W dluzszej perspektywie staje sie nudna i trudna do stosowania a nie przynosi lepszych efektów odchudzania niz inne diety. Obecnie prowadzi sie lub planuje przeprowadzenie wielu badan, które ocenia dlugofalowy wplyw na organizm diet jednostronnych, nieprawidlowo zbilansowanych. Jednak do czasu otrzymania wyników tych badan, problem dla spoleczenstwa moze juz nie byc aktualny. Swiat wiaz sie kreci, sprzedaz ksiazek propagujacych diete Atkinsa ostatnio wyraznie spada. Powstaje pytania jak bedzie wygladac nastepna cudowna dieta?
Pismiennictwo
* Astrup A, Larson T and Harper A (2004) Atkins and other low-carbohydrate diets: hoax or an effective tool for weight loss? The Lancet 364:897-899.
* Foster GD et al (2003) A randomized trial of a low-carbohydrate diet for obesity. New England Journal of Medicine 348:2082-2090.
* Stern L et al (2004) The effects of low carbohydrate versus conventional weight loss diets in severely obese adults: one year follow up of a randomised trial Annals of Internal Medicine 140:778-785.
* Dansinger ML et al (2005) Comparison of the Atkins, Ornish, Weight Watchers, and Zone Diets for Weight Loss and Heart Disease Risk Reduction. A Randomized Trial. Journal of the American Medical Association 293:43-53.
FOOD TODAY (Żywność Dzisiaj) 04/2005
źródło: Europejska Rada Informacji o Żywności - EUFIC
