Co nowego w biotechnologii żywności (2)?

W numerze 11 Food Today przeanalizowaliśmy różne sposoby, którymi naukowcy próbują ulepszyć rośliny uprawne poprzez modyfikację ich genów metodami inżynierii genetycznej. Ten artykuł przedstawia owoce (i warzywa!) ich poszukiwań.
Wirusy roślin są głównym problemem rolnictwa całego świata. Wprowadzenie genetycznych zabezpieczeń do roślin uprawnych czyni je odpornymi na ataki wirusów i dzięki temu rolnicy mogą stosować mniej oprysków w celu ograniczenia rozprzestrzeniania się tego typu chorób. Na całym świecie wprowadzono już mnóstwo odpornych na wirusy zbóż, owoców i warzyw, co ma znaczenie zarówno ekonomiczne jak i w sensie upraktycznienia nowej technologii. Są to takie gatunki jak pomidory, ziemniaki, melony, słodka papryka, papaja i wiele innych. Odporność na owady i herbicydy także zostały wprowadzone w wiele roślin uprawnych poprzez modyfikacje genetyczną. Zostało to dokładniej opisane w Food Today nr 9.
 
Następnym ważnym celem jest poprawienie jakości żywności poprzez modyfikację genetyczną. Jednym z pierwszych tego typu osiągnięć był pomidor, który mógłby być pozostawiony dłużej na krzaku, aby lepiej rozwinąć swoje właściwości smakowe bez ryzyka zgnicia czy przejrzałości. Zostało to osiągnięte przy użyciu techniki, która polega na wyłączeniu genu rośliny, który jest odpowiedzialny za produkcję enzymu atakującego ściany komórek pomidora i powodującego gnicie. Analogiczne metody zastosowano do innych owoców, takich jak banany, truskawki, brzoskwinie i melony. Słodkie ziemniaki jako najważniejsza roślina uprawna w ubogich krajach tropikalnych zostały ulepszone pod względem odżywczym poprzez wprowadzenie genu kodującego białko  przechowywania. Białko to posiada bardzo dużą zawartość aminokwasów egzogennych, czyli takich, których organizm ludzki nie może sam produkować. Taka roślina uprawna może być wyjątkowo przydatna w tych częściach świata, gdzie występuje niedostatek wysokiej jakości białka. Jakkolwiek produkcja takiego ziemniaka nie ma jeszcze  znaczenia komercyjnego, to jednak próby jego uprawy są bardzo obiecujące.
 
Biotechnologia może być zastosowana do zwiększenia zawartości witamin w żywności. Naukowcy pracują zarówno nad wzrostem zawartości witaminy C w wybranych gatunkach owoców i warzyw, jak i nad zwiększeniem zawartości witaminy A w ziemniakach, pomidorach, bananach. Ma to ogromne znaczenie dla krajów rozwijających się, gdzie niedobór witaminy A jest stosunkowo powszechny i często prowadzi do powstania wad wzroku. Zainteresowanie żywnością o sztucznie poprawionych właściwościach zdrowotnych i żywieniowych oznacza także uzyskanie sztucznych gatunków roślin, które mogą prowadzić do powstania jadalnych szczepionek,  spożywanych jako składnik diety. 
 
Mikroorganizmy wywołujące biegunkę, takie jak E. coli, jako główna przyczyna śmiertelności niemowląt, są kolejnym obiektem zainteresowania nauki. W jednej z serii badań wprowadzono do ziemniaka gen białka E. coli, tak aby produkował to białko. Spożycie ziemniaków przez ochotników spowodowało wytworzenie przeciwciał tego białka.  Następnym krokiem będzie sprawdzenie uodpornionych na E.coli ochotników, czy przeciwciała chronią przed  biegunką. Dalsze kierunki badań sugerują, że możliwe będzie użycie zmodyfikowanych genetycznie roślin do wyprodukowania jadalnej postaci insuliny. Rośliny te mogą być użyte do masowej produkcji, obecnie bardzo kosztownych, monoklonalnych przeciwciał, leczących wiele chorób.

FOOD TODAY (Żywność Dzisiaj) 03/1999
źródło: Europejska Rada Informacji o Żywności - EUFIC

żywnośc genetycznie modyfikowana