Urozmaicenie jest solą życia
Zróżnicowanie biologiczne i zmienność genetyczna są niezbędne dla zdrowia na naszej planecie i dla zapewnienia dobrostanu naszych społeczeństw. Czynniki te mają podstawowe znaczenie, niezależnie, czy będziemy je traktować jako nakaz moralny czy zalecenie wynikające z przesłanek ekonomicznych. Podczas ewolucji poszczególne gatunki wymierały w stałym tempie, ale zmniejszenie różnorodności zawsze było rekompensowane występowaniem mutacji genetycznych i doboru naturalnego. Ale we współczesnym świecie osiągnęliśmy stan, w którym wymieranie gatunków zdecydowanie przewyższa powstawanie nowych gatunków na drodze ewolucji.
Rozwiązania dla wielu współczesnych i przyszłych problemów związanych z różnorodnością biologiczną proponują postępy biotechnologii. Przyzwolenie na przekazywanie genów pomiędzy różnymi gatunkami roślin, zwierząt i mikroorganizmów znacznie zwiększa dostępne zasoby genetyczne, które mogą być wykorzystywane przez producentów żywności. Technika rekombinacji DNA pozwala na szybkie i dokładne scharakteryzowanie obecnie istniejących zasobów genetycznych. Rolnicy wykorzystywali zasoby genetyczne od początki istnienia rolnictwa. Do czasów współczesnych były one wszędzie na świecie swobodnie dostępne.
Duża zależność od niewielu roślin
Dobrobyt społeczeństw był początkowo oparty o rozwój rolnictwa, który z kolei zależał od wykorzystania odpowiednich materiałów genetycznych.
Obecnie, spośród około 250 tysięcy roślin owocujących, około 500 jest wykorzystywanych w żywieniu ludzi, a zaledwie trzy gatunki (ryż, pszenica i kukurydza) dostarczają prawie 60% składników odżywczych pochodzących z roślin. Ta silna zależność od zaledwie kilku gatunków roślin jest dodatkowo wzmacniana poprzez fakt, że zróżnicowanie genetyczne każdego z tych trzech gatunków zostało silnie ograniczone poprzez zastosowanie przez rolników programów selekcji. Zatem istnieje niebezpieczeństwo, iż te gatunki nie zachowają wystarczającego zróżnicowania genetycznego, które pozwoli im na dostosowanie się do zmian środowiska.
W celu otrzymania odmian roślin, które charakteryzują się korzystnymi cechami, na przykład są odporne na szkodniki i choroby, albo lepiej znoszą duże zasolenie i suszę, lub mają niższe wymagania dotyczące żyzności gleby, rolnicy tradycyjnie wykorzystywali materiał genetyczny pochodzący od jak największej ilości odmian tradycyjnych i odmian dzikich. Współczesna biotechnologia oferuje inne rozwiązania dla niektórych z tych problemów, ale zachowanie zróżnicowania genetycznego jest zadaniem podstawowym, które musi zapewnić bezpieczeństwo jak również dostępność zasobów oraz umożliwić uzyskanie odpowiednich informacji o tych zasobach dla każdego, kto będzie chciał z nich skorzystać. Należy wykorzystać wszystkie dostępne metody zachowania istniejących zasobów genetycznych – in situ, na polach i jako banki genów. Ponadto powinna być zebrana tradycyjna wiedza dotycząca lokalnie występujących odmian, roślin rosnących dziko oraz ich wykorzystywania.
FOOD TODAY (Żywność Dzisiaj) 06/1998
źródło: Europejska Rada Informacji o Żywności - EUFIC
