Więcej informacji o wyborach i preferencjach żywieniowych wśród nastolatków w Europie
Wyniki projektu badawczego HELENA (Healthy Lifestyle in Europe by Nutrition in Adolescents) dają nam lepszy wgląd w poznanie nawyków żywieniowych i tryb życia młodych ludzi w pięciu państwach i wykazują zaskakujące podobieństwa występujące w całej Europie.
Badanie HELENA jest trzyletnim projektem finansowanym przez Wspólnotę Europejską, którego celem jest lepsze poznanie zwyczajów żywieniowych i związanego z tymi zwyczajami stylu życia u młodych ludzi, w wieku 13 – 16 lat, w 10 państwach Europy (więcej szczegółów dotyczących celów badania zamieszczono w wydaniu Food Today nr. 49 z czerwca 2005 r.)
Początkowe stadium badania
Na wybory żywieniowe wpływa wiele przyczyn, w tym wyobrażenia i postawy dotyczące wpływu żywienia na zdrowie, ale również wybory i preferencje żywieniowe. We wstępnym etapie badania HELENA oceniano czynniki jakościowo, co wymaga zrozumienia ludzkich zachowań oraz kierujących tymi zachowaniami przyczyn. Badanie prowadzono w 5 państwach Wspólnoty Europejskiej (Belgia, Węgry, Hiszpania, Szwecja i Wielka Brytania).
Zastosowane metody
Uczestnicy badania (304 uczniów), podzieleni względem płci i wieku (oddzielnie 13-14-latki oraz 15-16-latki), zostali zakwalifikowani do jednej z 44 grup docelowych. Każdy z uczestników brał udział w szerokiej dyskusji grupowej kierowanej przez doświadczą osobę prowadzącą badanie przy użyciu szczegółowego przewodnika dyskusji przetłumaczonego na języki państw biorących udział w badaniu. Uczestnicy badania byli szczegółowo pytani odnośnie wielu aspektów ich trybu życia, a między innymi byli proszeni o podanie trzech głównych czynników wpływających na dokonywane przez nich wybory żywieniowe.
Wyniki
Wszyscy jedzą przekąski
Ilość posiłków oraz ich skład były odmienne w poszczególnych państwach. We wszystkich państwach za wyjątkiem Hiszpanii badani spożywali trzy posiłki dziennie oraz przekąski pomiędzy głównymi posiłkami. W Hiszpanii młodzież spożywa 3 – 5 posiłków dziennie oraz dodatkowo przekąski. Jedzenie przekąsek pomiędzy głównymi posiłkami jest powszechnym zwyczajem we wszystkich państwach, przede wszystkim po zakończeniu zajęć szkolnych.
Głównym czynnikiem odpowiadającym za wybory żywieniowe jest smak
We wszystkich badanych państwach stwierdzono wiele podobieństw dotyczących głównych czynników wpływających na wybory żywieniowe. We wszystkich państwach na czele listy znalazł się „smak” i dotyczyło to wszystkich posiłków. Inne podobieństwa to wpływ rodziców, zwłaszcza dotyczący śniadań oraz posiłku wieczornego, znaczenie zdrowotne żywienia (na ten aspekt zwracają uwagę raczej rodzice a nie sami uczestnicy badania) oraz wygoda przygotowania posiłku.
Tradycyjne nawyki żywieniowe wpływają na wybory żywieniowe we wszystkich państwach i dotyczą przede wszystkim śniadań oraz przekąsek. Ma to większe znaczenie przede wszystkim W Belgii i Hiszpanii a mniejsze na Węgrzech i w Wielkiej Brytanii. W Szwecji na wybory dotyczące śniadań i lunchu wpływa przede wszystkim dostępność poszczególnych dań w stołówkach szkolnych.
Przeszkody dotyczące prozdrowotnego sposobu żywienia
Młodzi ludzie uczestniczący w badaniu byli świadomi znaczenia zdrowotnego sposobu żywienia i wiedzieli, że nie zawsze żywią się tak, jak powinni. Dla nich problemy związane ze „zdrowym sposobem żywienia” polegają przede wszystkim na tym, że jest to nudne, nie smakuje zbyt dobrze, nie daje szybko poczucia sytości, gdy są głodni, a przygotowanie takich posiłków zajmuje zbyt dużo czasu i jest kosztowne.
W badaniu stwierdzono brak zainteresowania problemami dotyczącymi stylu życia i złymi nawykami żywieniowymi. Młodzi ludzie mogą mieć pewną wiedzę teoretyczną na temat związków sposobu żywienia a stanem zdrowia, ale wielu z nich przyznaje, że ma problemy we wdrożeniu tej wiedzy do praktyki, co prawdopodobnie jest związane z brakiem pomocy w korygowaniu niewłaściwego rozumienia niektórych faktów oraz braku wiedzy o żywności.
Jakie będą następne kroki?
Wyniki otrzymane podczas dyskusji w grupach będą wykorzystane do przygotowania kwestionariusza, który pozwoli na ocenę ilościową czynników wpływających na wybory i preferencje żywieniowe u nastolatków w 10 państwach europejskich (poza przedstawionymi powyżej również w Austrii, Francji, Niemczech, Grecji i Włoszech). Szczególny nacisk zostanie położony na przekąski, napoje oraz zwyczaje i postawy dotyczące związków pomiędzy żywnością, żywieniem a zdrowiem. Należy spodziewać się, że otrzymane wyniki będą pomocne w opracowaniu zdrowszych posiłków, które spełnią zapotrzebowania nastolatków w zakresie smaku i zaspakajania głodu i pozwolą na przełamanie barier dotyczących prozdrowotnego sposobu żywienia w tej populacji.
Piśmiennictwo:
Gilbert C.C., Sanchez M.J., Lehoux C., Hegyi A., Åström A., Hall G., Merino G., Masson A., Fontaine L., Kuti T. (2007) Qualitative research investigating food choices and preferences of adolescents in Europe. Zainteresowani tematem mogą zajrzeć na stronę internetową: www.helenastudy.com
Badanie HELENA jest prowadzone przy wsparciu finansowym Wspólnoty Europejskiej (Kontrakt FOOD-CT-2005-007034). Treść artykułu przedstawia poglądy autorów badania a Wspólnota Europejska nie jest odpowiedzialna za jakiekolwiek wykorzystanie niniejszego materiału.
FOOD TODAY (Żywność Dzisiaj) 07/2007
źródło: Europejska Rada Informacji o Żywności - EUFIC
