Uczenie się zdrowego trybu życia – wypracowanie Europejskiej strategii interwencji
Badanie IDEFICS (Identification and prevention of Dietary- and lifestyle-induced health EFfects In Children and infantS – Identyfikacja i zapobieganie wpływów zdrowotnych zależnych od sposobu żywienia i trybu życia u dzieci i niemowląt) jest pięcioletnim wieloośrodkowym badaniem epidemiologicznym, którego realizacja rozpoczęła się niedawno. Jest ona finansowana przez Komisję Europejską. Badanie dotyczy dzieci w wieku 2 – 10 lat a jego celem jest lepsze poznanie wieloczynnikowych przyczyn nadwagi i otyłości u dzieci oraz zapobiegania otyłości i chorób zawiązanych z otyłością.
Nie znamy wszystkich długofalowych następstw dramatycznego wzrostu częstości występowania nadwagi i otyłości u dzieci, które obserwuje się we wszystkich państwach europejskich. Eksperci spodziewają się znacznie częstszego występowania u dzieci i dorosłych zespołu metabolicznego (zwanego także zespołem X lub zespołem insulinooporności, na który składa się kilka zaburzeń takich jak otyłość brzuszna, zaburzenia gospodarki lipidowej oraz wysokie ciśnienie tętnicze) oraz towarzyszących schorzeń, do których zalicza się przede wszystkim cukrzycę typu 2 i choroby układu krążenia na tle miażdżycy.
Aby spowolnić lub odwrócić obserwowany obecnie trend zależny od sposobu żywienia i trybu życia, powinniśmy zdobyć więcej informacji na temat wpływu czynników kulturowych, społeczno-ekonomicznych oraz dotyczących trybu życia na masę ciała w różnych państwach Europy, jak promować zdrowy tryb życia i w jaki sposób można spowodować zmiany behawioralne. Zaproponowane rozwiązania powinny być możliwe do wdrożenia we wszystkich państwach europejskich z zastosowaniem ewentualnych modyfikacji kulturowych.
Lepsze zrozumienie przyczyn otyłości
Badanie IDEFICS składa się z dwóch głównych części. Celem pierwszej grupy zadań jest poprawa naszej wiedzy o czynnikach żywieniowych, środowisku społecznym oraz czynnikach dotyczących stylu życia, które wpływają na zdrowie u dzieci w Europie. W tym celu zamierza się przeprowadzić obszerne badania dotyczące dzieci w wieku przedszkolnym (2-4 lata) oraz szkolnym (6-8 lat) w dziewięciu ośrodkach badawczych i powtórzyć je po 1,5 roku. Trzecie badanie odbędzie się po 2 latach i będzie dotyczyć tylko wybranych czynników. Badania pozwolą na zgromadzenie olbrzymiej ilości danych pochodzących z ankiet wypełnianych przez rodziców, badania fizykalnego dzieci oraz szeregu badań laboratoryjnych. W podstawowej części badania ma wziąć udział 17 tys. Dzieci a bardziej szczegółowe badania będą prowadzone w wybranych podgrupach dzieci.
Poszukiwanie właściwych metod interwencji
Drugi nurt zadań ma na celu wykrycie, wdrożenie i ocenę metod interwencji dotyczących zmniejszenia częstości występowania chorób i zaburzeń stanu zdrowia związanych ze sposobem żywienia i trybem życia. Zaproponowane modelowe interwencje (odpowiednio dopasowane kulturowo) będą wdrażane w ośmiu ośrodkach i w każdym z nich będzie porównywany efekt w grupie poddanej interwencji do grupy bez interwencji. Zastosowane będą różne sposoby, w tym dotyczące zmian sposobu żywienia, aktywności fizycznej oraz radzenia sobie ze stresem a szczególny nacisk zostanie położony na dotarcie do grup zwiększonego ryzyka, na przykład osób z niższych klas społecznych, rodziców samotnie wychowujących dzieci i imigrantów.
Działania będą prowadzone w przedszkolach i szkołach i będą prowadzone na kilku poziomach – społeczności lokalnej, szkoły, rodziny oraz poziomie indywidualnym. Wszystkie programy interwencyjne będą starannie oceniane a ocena będzie dotyczyć efektu końcowego, kosztów, praktyczności programu, łatwości jego stosowania i jego akceptacji.
Eksperci z różnych dziedzin
Projekt jest koordynowany przez Instytut Badań Prewencyjnych i Medycyny Społecznej w Bremie w Niemczech, który posiada bogate doświadczenie w badaniach dotyczących zdrowia publicznego, epidemiologii, oceny sposobu żywienia i badań biometrycznych. Partnerzy uczestniczący w projekcie reprezentują szerokie spektrum doświadczenia zawodowego obejmując psychologów, pediatrów, genetyków, żywieniowców, reprezentantów nauki o żywności i percepcji sensorycznej, specjalistów w zakresie aktywności fizycznej, bioetyki, filozofii politycznej, zdrowia publicznego i nauki o zachowaniach konsumenckich.
Spodziewane wyniki
Należy oczekiwać, że w ciągu 5 lat realizacji programu jego uczestnicy opracują przydatne i praktyczne sposoby pomocne dzieciom w prowadzeniu prozdrowotnego trybu życia zmniejszającego ryzyko otyłości i schorzeń towarzyszących zarówno obecnie jak i w późniejszym życiu. Spodziewane wyniki obejmują:
* Dane dotyczące częstości występowania chorób dietozależnych i zależnych od trybu życia oraz podstawowych czynników ryzyka tych chorób przedstawione w sposób umożliwiający łatwe dokonywanie porównań pomiędzy poszczególnymi państwami.
* Informacje dotyczące czynników ryzyka oraz mechanizmów prowadzących do ich powstawania, w tym markerów biologicznych ekspozycji i czynników genetycznych.
* Wiedzę o wewnętrznych i zewnętrznych czynnikach wpływających na wybory żywieniowe u dzieci.
* Opracowanie działań interwencyjnych, skutecznych i możliwych do modyfikacji lokalnych, które będą mogły być wdrożone w Europie na szeroką skalę.
* Opracowanie przewodników żywieniowych, dotyczących zachowania i etycznych dla urzędów centralnych, pracowników służby zdrowia i innych zainteresowanych stron.
Więcej informacji: www.ideficsstudy.eu
Piśmiennictwo:
Identification and prevention of Dietary- and lifestyle-induced health EFfects In Children and infantS (IDEFICS). European Commission Sixth Framework Programme. Contract n° 016181 (FOOD)
FOOD TODAY (Żywność Dzisiaj) 05/2007
źródło: Europejska Rada Informacji o Żywności - EUFIC
