Żywienie a układ odpornościowy

Nasz układ odpornościowy ochrania nas przed bakteriami, wirusami i innymi drobnoustrojami chorobotwórczymi. Zachodzi pytanie, czy nasz sposób żywienia może wpływać na jego pracę?

Układ odpornościowy jest naszą tarczą przed wystąpieniem chorób. Jest on systemem bardzo złożonym, dlatego wpływ różnych czynników na jego funkcjonowanie (w tym również czynników żywieniowych) jest szczególnie trudny. Jednak wyniki wielu badań pozwoliły na zidentyfikowanie niektórych składników odżywczych jako czynników, które wpływają na pracę układu odpornościowego.

Wpływ na aktywność odpowiedzi immunologicznej ma energia pożywienia. Wiadomo od dawna, że osoby niedożywione łatwiej zapadają na różne infekcje. Okazuje się, że stosowanie przy odchudzaniu bardzo rygorystycznej diety o energii poniżej 1200 kcal/d również ogranicza odpowiedź immunologiczną. Jest to jeden z argumentów przeciwko stosowaniu zbyt restrykcyjnych diet. Jednak nadmiar energii dostarczanej w pożywieniu również nie jest korzystny, ograniczając zdolności organizmu do zwalczania infekcji. Występowanie otyłości jest związane ze zwiększonym ryzykiem chorób infekcyjnych. Ponadto osoby otyłe częściej chorują na chorobę niedokrwienną serca, która sama w sobie powoduje zmiany odpowiedzi odpornościowej.

Ważnym sposobem kontroli właściwej masy ciała jest ograniczenie tłuszczów w diecie.

Sposób żywienia z dużą zawartością tłuszczy wydaje się hamować odpowiedź immunologiczną oraz zwiększać ryzyko infekcji. Natomiast ograniczenie spożycia tłuszczów zwiększa aktywność odpowiedzi immunologicznej. Ten efekt może być istotny nie tylko w aspekcie zapobiegania i zwalczania infekcji ale również przy pobudzaniu aktywność komórek kompetentnych immunologicznie, które zapobiegają tworzeniu się guzów nowotworowych. Istotna jest nie tylko całkowita zawartość tłuszczu ale również jego pochodzenie. Najlepsze jest zachowanie równowagi pomiędzy dostarczanymi do organizmu różnymi kwasami tłuszczowymi; dlatego w codziennym sposobie żywienia należy uwzględniać ryby z dużą zawartością tłuszczu (ryby morskie), orzechy, soję oraz olej lniany.

Regularne spożywanie fermentowanych produktów mlecznych, takich jak jogurt i kefir, może zwiększać zdolności obrony immunologicznej jelit. Badania przeprowadzone w ostatnich latach wykazały , że jogurty zawierające specjalne szczepy bakteryjne (nazywane probiotykami) wykazują korzystny wpływ na układ odpornościowy. Na przykład codzienne podawanie ochotnikom jogurtu z obecnymi szczepami bakterii probiotycznych powodowało poprawę odporności na działanie mikroorganizmów, które powodują zatrucie pokarmowe. Wyniki badań są bardzo interesujące ale wymagają jeszcze potwierdzenia.

Utrzymanie prawidłowej sprawności układu odpornościowego wymaga stałego dostarczania niezbędnych ilości witamin i składników mineralnych. Zbilansowany sposób żywienia oparty na regularnym spożywaniu w odpowiednich ilościach warzy i owoców oraz fermentowanych produktów mlecznych zapewnia zachowanie tej sprawności. Większość dotychczas opublikowanych wyników badań nie udowodniła, że stosowanie suplementów dietetycznych u zdrowych, prawidłowo odżywionych osób poprawia jakość odpowiedzi immunologicznej. Jednak niektóre badania nad zastosowaniem suplementacji witaminowej i mineralnej u osób w starszym wieku dały zachęcające rezultaty.

Piśmiennictwo:                                                                           

Nutrition and Immunity in Man. Lillian Langseth (red.) ILSI EUROPE Concise Monographs, 1999 International Life Science Institute.

FOOD TODAY (Żywność Dzisiaj) 09/2001

źródło: Europejska Rada Informacji o Żywności - EUFIC

Zdrowy sposób żywienia